Gember – Djahé

Gember – Djahé  Zingiber Officinale
Gemberplant met verse, jonge wortels

Gedroogde gemberwortel


Verkrijgbaar:

In de meeste supermarken:

Gemberpoeder (djahé),  stemgember (potjes met bolletjes gember op siroop – zoek bij de bakproducten).

(Sommige) grotere supermarkten, speciaalzaken en toko’s:

(Gedroogde) gemberwortel, gekonfijte gember.


Toepassing (in, op of met):

Gemberpoeder en wortel:

Wereldwijd: 

Zoete (na)gerechten, dranken, gebak (koekjes, koek) en brood.

In de Oosterse keuken.

Vrijwel alle gerechten  (hartige en zoete).

Marokko:

Sauzen – kip.

Stemgember:

Kaas (verse kaas, Goudse -, komijne- en Nagelkaas) – vis (tong, schol) – vlees (zoetzuur varkensvlees, ham) – sauzen (zoet en hartig) – gebak en brood – nagerechten (pudding, ijs rijstebrij).


Specialiteiten:

Engeland:

Gingerale (gemberbier).

 

Info:

In landen van herkomst wordt gemberwortel vaak bij voorkeur vers gebruikt. 

Voor export en eigen gebruik, wordt naast de verse gember ook gedroogde gemberwortel ( geschild en ongeschild) – zowel heel, als in plakjes gesneden – in de handel gebracht.

Voor gemberpoeder worden gemberwortels gewassen, gekookt, in de zon gedroogd en vervolgens vermalen. 

Voornamelijk in China en Australië worden gemberwortels ook wel verwerkt tot stemgember (gemberbolletjes op siroop) en gekonfijte gember.


Smaak: 

Verse gember heeft een frisse, prikkelende, lichte gembersmaak. 

Gedroogde gemberwortel en gemberpoeder zijn anders van smaak, zij smaken pikant, doordringend, bijna scherp naar gember. Heetheid  7  (klik hier voor meer info)

Stemgember en gekonfijte gember hebben een erg zoete gembersmaak.


Gebruik:

Verse gemberwortel: Schillen, vervolgens raspen of in plakjes of stukjes snijden. 

Gemberpoeder (djahé) is klaar voor gebruik (in warme gerechten).

Plakjes gedroogde gemberwortel: Eerst overgieten met (een klein beetje) kokend water en 30 minuten laten weken voor gebruik (dit is niet nodig voor gerechten die lang gestoofd worden)

Stemgember gebruiken zoals het is (zowel de bolletjes als de siroop kunnen gebruikt worden) in warme en koude gerechten.

Gekonfijte gember wordt gegeten als snoep.


Vervanging:

1 eetlepel (geraspte) verse gemberwortel = 1/4 theelepel gemberpoeder (de smaak is niet geheel identiek).

(in noodgevallen) 1 theelepel gemberpoeder ——-> 2 theelepels laos + 1/2 theelepel peper 

Tip: Gemberpoeder niet vervangen maar in huis halen (het is veelzijdig in gebruik en vrij lang houdbaar).


Naam:

Djahé – afgeleid van de Indonesische naam Jahé – is niet alleen gemberpoeder zoals soms wel wordt gedacht, maar gewoon een andere (Nederlandse) naam voor gember (in algemene zin). 

De Engelse naam voor gember is Ginger.

De Latijnse naam Zingiber is afgeleid van het woord Singabera dat uit het Sanskriet (een oude Indo-Europese taal) komt en horens (gewei) betekent. Gedroogde gemberwortel lijkt wat vorm betreft inderdaad wel wat op een compact gewei.


Plant:

Gember heeft een sterk vertakte dikke ondergrondse wortelstokken (rhizomen) die horizontaal groeien. Delen van die wortelstok worden gebruikt als het keukenkruid ‘gemberwortel’.

Uit de wortelstok van de gemberplant ontstaan stengels met bladeren die wel wat op grof riet lijken en een meter hoog kunnen worden. 

Groeit in:

Tropische gebieden: Zuidoost Azië, Maleisië, China, maar ook Australië, Brazilië, Jamaica en Nigeria

De belangrijkste producent is India (daar wordt zo’n 50 % van alle gember verbouwd).

Vermeerderen:  

Gember wordt gekweekt uit stukken wortelstok (van 5 centimeter lang). 

Oogst:

10 tot 12 maanden na aanplant van de wortelstokken kunnen de ‘gemberwortels’ geoogst worden.